Osim toga što je obavezno štivo u školskoj lektiri, životno delo crnogorskog vladike Petra Petrovića Njegoša je knjiga bez koje se nijedna kućna biblioteka kod nas ne može smatrati kompletnom. Kultni spev jednog od najvećih umova našeg naroda nastao je 1846. godine na Cetinju i doživeo je bezbroj izdanja, recenzija, kritika i objašnjenja. Ne računajući nekoliko amaterskih prezentacija na Internetu, do danas nije objavljeno nijedno kompletno elektronsko izdanje „Gorskog vijenca”. Ovu nepravdu nedavno je ispravio dizajnerski studio Ex libris iz Danilovgrada, koji je ogromnu istorijsku i umetničku vrednost ovog dela „sabio” u lepo uobličenu, potpuno besplatnu multimedijalnu prezentaciju u kojoj se, pored originalnog teksta, nalaze još i rečnik i dodatna objašnjenja koja čitaocu pomažu da bolje shvati značenje Njegoševih stihova.

Prvo elektronsko izdanje „Gorskog vijenca” sa objašnjenjima i rečnikom pripremljeno je na osnovu teksta koji su za štampu priredili Radosav Bošković i Vido Latković („Celokupna dela Petra II Petrovića Njegoša”, VI izdanje, Prosveta, 1979). Beleške i objašnjenja napisao je Vido Latković, rečnik je sastavio Milan Rešetar, a dodatne priloge napisao je Risto J. Dragićević. Kao sažeto izdanje nekoliko knjiga, Gorski vijenac korisniku omogućuje da na jednom mestu, na najjednostavniji mogući način pročita, prevede i protumači stihove koji opisuju samu srž crnogorskog naroda u vremenu otomanske dominacije.

Ova elektronska knjiga se može pohvaliti gotovo savršenom organizacijom korisničkog okruženja: svaki stih drame je uredno numerisan, a stihovi kraj čijeg broja stoji tačka imaju odgovarajuće objašnjenje (ovakvi stihovi su označeni i hipertekst linkovima koji vode direktno do objašnjenja). Pretraživanje teksta odvija se upisivanjem ključne reči u formu pri vrhu ekrana, a dobra organizacija radnog ekrana omogućuje korisniku da simultano prati tekst i pojašnjenja (veći, levi deo ekrana predviđen je za ispisivanje stihova, dok se u desnom delu nalazi okvir u kojem se nalaze objašnjenja stihova i rečnik arhaičnih pojmova). U upravljačkom interfejsu nedostaju jedino komande za sekvencijalno listanje stranica i vraćanje na prethodni ekran. U zasebnu celinu izdvojeni su prilozi o Petru II Petroviću Njegošu, vladici Danilu, istrazi poturica i originalnom rukopisu „Gorskog vijenca”.

Gorski vijenac sadrži ćiriličnu i latiničnu varijantu, namenjen je prevashodno učenicima, ali i svima koji se bave proučavanjem domaće književnosti. Jednostavnost korišćenja, atraktivna tematika i bogat sadržaj, funkcionalnost i brzina kojom se dolazi do potrebnih informacija karakteristike su koje će sasvim sigurno privući veliki broj „e-čitalaca”.

Gradimir JOKSIMOVIĆ