Napretkom kompjuterske tehnologije mnoge naučne discipline su dobile mogućnost da se poigraju s prošlošću i da otrgnu ljude i mesta od zaborava. Jedan od primera takve uspešne saradnje ostvaren je na nivou kompjuterske arheologije i antropologije. Sada je moguće verno rekonstruisati davno zaboravljene ili uništene spomenike i lokalitete i sačuvati njihov izgled za generacije koje dolaze. Nažalost, takvi poduhvati su nedovoljno ohrabrivani od strane naučnih i državnih institucija pa se još uvek retko realizuju, i to mahom na lokalnom nivou.

Projekat Rotunda, to jest 3D rekonstrukcija prvobitnog izgleda kotorske crkve svetog Tripuna, ugledao je svetlost dana početkom avgusta 2004. godine, u formi kratkometražnog filma. Sa arheološkog aspekta jedinstven je pošto je to prvi lokalitet s područja Crne Gore koji je tretiran na ovaj način, a generalno je jedinstven na domaćem tržištu pošto je, kao što smo napomenuli, jedan od retkih stručnih projekata rađenih u 3D tehnici koji je animiran i prenesen na DVD medij. Crkva svetog Tripuna je sagrađena u prvoj polovini IX veka, a njene temelje je 1988. godine otkrio kotorski arheolog mr Jovan Martinović. Na osnovu iskopavanja, istorijskih beleški o izgledu crkve, kao i njenim relikvijama, urađena je rekonstrukcija objekta i njegove okoline, a zatim i animacija. Film traje desetak minuta i daje vam pogled na sam izgled crkve i neposredne okoline, kao i slobodnu rekonstrukciju njene unutrašnjosti, a vizuelni utisak je podržan korišćenjem duhovne muzike iz XII veka. Interesantno je to što je za potrebe 3D modelovanja korišćena tekstura kamena i ornamenata sa postojećih srednjovekovnih artefakata i objekata u starom gradu u Kotoru.

Mana celog projekta je nekvalitetno urađena animacija. Na osnovu slika koje su prezentovane na omotu ovog DVD izdanja vidi se da je dosta pažnje uloženo u kvalitet 3D rekonstrukcije. Arhitektonski presek crkve, kao i detalji iz njene unutrašnjosti – kao što je sarkofag ktitora prvobitne crkve svetog Tripuna – jasno su predstavljeni na omotu. Međutim, u samom filmu te scene su izostavljene, a zbog loše kompresije filma kvalitet rekonstrukcije je umanjen pošto su detalji nejasni i mutni. Ipak, budući da je ovo „prvijenac”, koji uz to i nije rađen u komercijalne svrhe, njegovu realizaciju treba pozdraviti. Sam projekat je potpomogla opština Kotor, realizovala ga je nevladina organizacija SARAG Multimedia, a potpisnici projekta su Dušan Vuleković, Miloš Petričević i Mihajlo Čelanović.

Iris MILJKOVIĆ